W dniach 9-12 października 2017 odbyła się międzynarodowa konferencja „Rzym i Warszawa. Tradycja klasyczna i edukacja artystyczna w epoce oświecenia”, którą organizowaliśmy wraz z Wydziałem Historycznym UW przy współpracy z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i Muzeum Łazienki Królewskie oraz Włoskim Instytutem Kultury w Warszawie. Podczas obrad, które toczyły się w języku włoskim, angielskim i francuskim, głos zabrali prelegenci z Polski i zagranicy badający związki kulturalne polsko-włoskie i obecność twórców polskich w Europie. Konferencja miała charakter zamknięty, ale dla wszystkich zainteresowanych tematem mamy dobrą wiadomość: planowane jest wydanie tomu pokonferencyjnego, który zawierać będzie referaty konferencyjne i nadesłane artykuły.
Podczas inauguracji konferencji 9 października uczestnicy zostali przywitani w Sali Kolumnowej Wydziału Historycznego UW przez władze uniwersyteckie: prorektor ds. studentów i jakości kształcenia prof. UW dr hab. Jolantę Choińską-Mikę oraz dziekan WH UW prof. UW hab. Małgorzatę Karpińską. Słowo wstępne wygłosił Jego Ekscelencja Ambasador Republiki Włoskiej Alessandro de Pedys. Wieczór moderował inicjator konferencji – dyrektor Muzeum UW prof. dr hab. Jerzy Miziołek. Obecni byli także przedstawiciele Włoskiego Instytutu Kultury w Warszawie. Zebrani obejrzeli dokument filmowy „Impuls” zrealizowany przez Macieja Tarkowskiego (Reconstructions), opowiadający o narodzinach idei Muzeum Sztuk Pięknych w czasach Stanisława Kostki Potockiego (który był niejako patronem całej konferencji).
10 października obrady toczyły się w Sali Balowej pałacu Tyszkiewiczów-Potockich, a ich zwieńczeniem był wieczorny koncert utworów Fryderyka Chopina w wykonaniu Marka Brachy. 11 października gospodarzem konferencji zostało Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, gdzie gości przywitał dyrektor Paweł Jaskanis. Goście mieli możliwość zwiedzenia pałacowych wnętrz, a dyskusje toczyły się „pod okiem” Stanisława Kostki Potockiego – portretu pędzla Jacques’a-Louisa Davida eksponowanego w imponującej Sali Białej. 12 października spotkanie miało miejsce w Muzeum Łazienki Królewskie, gdzie obok referatów wygłaszanych w Pałacu na Wyspie cenny był spacer po królewskim parku – dziele Stanisława Augusta Potockiego.
Program konferencji można zobaczyć tutaj.
Współorganizatorom dziękujemy za wzorcową współpracę i życzliwe ugoszczenie nas w królewskich siedzibach! Pałac Tyszkiewiczów-Potockich, Pałac w Wilanowie i Pałac na Wyspie stworzyły efektowną triadę, która pozwoliła naszym zagranicznym gościom naocznie przekonać się o ważnym miejscu tradycji klasycznej w polskiej kulturze. Podobnie jak Sala Kolumnowa WH UW – z jej obecnym wystrojem przypominającym świetność uniwersyteckiej kolekcji odlewów gipsowych.
Konferencja odbyła się w ramach grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki). Została objęta honorowym patronatem Wiceministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosława Sellina, a także Jego Ekscelencji Ambasadora Republiki Włoskiej Alessandra de Pedys oraz rektora UW prof. UW dr hab. Marcina Pałysa.
O idei przyświecającej konferencji tak pisał prof. dr hab. Jerzy Miziołek:
Uniwersytet Warszawski, utworzony w latach 1808-1818, obchodzi w tym roku 200-lecie Oddziału Sztuk Pięknych i jego Muzeum, które było pierwszym publicznym muzeum w Polsce. W latach 1817-1820 na terenie Uniwersytetu został wzniesiony – do dziś dobrze zachowany – gmach, w którego palladiańskiej Sali Kolumnowej została umieszczona słynna niegdyś kolekcja odlewów gipsowych najsłynniejszych rzeźb antycznych. W 1830 roku zbiór ten, gromadzony od czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, a potem powiększany przez Stanisława Kostkę Potockiego i jego następców, liczył przeszło 750 obiektów.
Wraz z częściowo tylko utworzoną na pierwszym piętrze Galerią Malarstwa, pomyślaną jako galeria narodowa, z Gabinetami Modeli Architektonicznych, Numizmatycznym i liczącym sto tysięcy obiektów Gabinetem Rycin, Uniwersytet Warszawski stworzył solidną podstawę dla kształcenia artystycznego, rozwijania tradycji klasycznych w Polsce i tworzenia sztuki narodowej w naszym kraju.
Uniwersytecki Wydział Nauk i Sztuk Pięknych, w którego skład wchodziła Szkoła Główna Muzyki (studiował w niej w latach 1826-1829 Fryderyk Chopin), został wzbogacony dziełami ze zbiorów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, a także wieloma darami Stanisława Kostki Potockiego. Ten wybitny przedstawiciel polskiego oświecenia, wykształcony w Akademii Królewskiej w Turynie i doskonale znający całą Italię, już w 1780 roku wykonał pierwszy projekt muzeum sztuk pięknych w Warszawie; zrealizował go, w nieco zmienionej wersji, dopiero w latach 1809-1820. Jego polska adaptacja słynnego dzieła Winckelmanna o sztuce antycznej stała się podstawą do utworzenia w Polsce dwóch ważnych dyscyplin – archeologii klasycznej i historii sztuki.
Oddział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego, którego honorowym dziekanem był słynny włoski artysta Marcello Bacciarelli, odegrał ogromną rolę w postrzeganiu sztuk plastycznych w Warszawie i tworzeniu idei galerii narodowej. Oddział ten, wraz z utworzoną w 1844 roku Szkołą Sztuk Pięknych, stał się podstawą do utworzenia Muzeum Narodowego w stolicy Polski.
200-lecie utworzenia Oddziału Nauk i Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego i jego Muzeum uczciliśmy konferencją naukową nakierowaną głównie na relacje włosko-
‑polskie, gdyż wiele idei dotyczących utworzenia Muzeum Sztuk Pięknych w Warszawie narodziło się w Rzymie. Idee te były tworzone przez polskich mecenasów i artystów, ale z ogromnym udziałem artystów włoskich.
Projekt „Ekspozycje jubileuszowe, konferencje naukowe i wykłady publiczne z okazji 200-lecia Uniwersytetu Warszawskiego” finansowany w ramach umowy 991/P-DUN/2016 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
